«Ὢ παραδόξων θαυμάτων! ὢ ὑπερφυσικῶν τερατουργημάτων! ποῦ ἠκούσθησαν τοιαῦτα θαυμάσια εἰς ὅλην τὴν ὑφήλιον;»
Τῷ αὐτῷ μηνὶ ΚΕ΄, ἡ ἐπάνοδος τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Βαρθολομαίου.
Καιρὸς ἐπιτήδειος εἶναι εἰς ἐμέ, διὰ νὰ εἰπῶ τὸ δαβιτικὸν ἐκεῖνο λόγιον· «Θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς Ἁγίοις αὐτοῦ» (Ψαλ. 67, 38). Ἐπειδὴ καὶ θέλω νὰ διηγηθῶ ἕνα φοβερὸν καὶ ἐξαίσιον θαῦμα, ὁποῦ ἐνήργησεν ὁ Θεὸς διὰ τῶν Ἁγίων του. Ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Βαρθολομαῖος, ἐπεριπάτει εἰς διαφόρους τόπους, κηρύττων τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τελευταῖον δὲ πηγαίνωντας εἰς τὴν Μεγάλην Ἁρμενίαν, ἐκεῖ ἐσταυρώθη. Τὸ δὲ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον ἔβαλον οἱ ἐκεῖ εὑρεθέντες Χριστιανοί, μέσα εἰς ἕνα σεντοῦκι πέτρινον, καὶ ἔκρυψαν αὐτὸ εἰς τὴν Οὐρβανόπολιν. Ἀλλ’ ἐπειδὴ τὸ σεντοῦκι ἐκεῖνο, πάντοτε ἔκαμνε διαφόρους ἰατρείας, διὰ τοῦτο ἐσύντρεχον εἰς αὐτὸ οἱ λαοί, καὶ ἐλυτρόνοντο ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀσθενείας ὁποῦ εἶχον. Ταῦτα δὲ τὰ θαύματα καὶ τὰς ἰατρείας, βλέποντες οἱ τοῦ Διαβόλου ὑπηρέται Ἕλληνες, ἐλύσσαζον ἐναντίον τοῦ ἁγίου ἐκείνου σεντουκίου, καὶ τοῦ ἐν αὐτῷ εὑρισκομένου ἀποστολικοῦ λειψάνου. Ὅθεν ἕνα καιρὸν εὑρόντες ἄδειαν, ἔρριψαν τὸ σεντοῦκι εἰς τὴν θάλασσαν, μαζὶ μὲ ἄλλα τέσσαρα σεντούκια, τὰ ὁποῖα εἶχον μέσα τὰ λείψανα τεσσάρων Μαρτύρων, Παπιανοῦ, Λουκιανοῦ, Γρηγορίου, καὶ Ἀκακίου. Τοῦτο δὲ οἰκονόμησεν ὁ Θεὸς νὰ γένῃ ἕνα μέν, ἵνα καὶ ἡ τόση πολλὴ θάλασσα ὁποῦ διεπέρασαν, ἁγιασθῇ διὰ μέσου αὐτῶν. Καὶ ἄλλο δέ, ἵνα καὶ οἱ τόποι εἰς τοὺς ὁποίους ἐδιαμοιράσθησαν τὰ ἅγια ταῦτα λείψανα, εὐλογηθῶσιν. Ὁ γὰρ Ἅγιος Ἀπόστολος Βαρθολομαῖος διαπεράσας τοὺς μεγάλους κόλπους τῆς Μαύρης Θαλάσσης, καὶ παρατρέξας τὰ στενὰ βάθη τῆς Ἑλλησπόντου, ἤτοι τῆς Προποντίδος, ἔφθασεν εἰς τὸ Αἰγαῖον Πέλαγος. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἐπῆγεν εἰς τὸ Ἀδριατικόν, τὸ ὁποῖον ἀρχίζει ἀπὸ τὸ Τζυρίγον καὶ φθάνει ἕως εἰς τὴν Βενετίαν. Ἀφήσας δὲ ἀριστερὰ τὴν περιφανῆ καὶ μεγάλην νῆσον τῆς Σικελίας, εἶχε συνακολουθοῦντας αὐτῷ καὶ τοὺς εἰς τὰ ἄλλα σεντούκια εὑρισκομένους, τέσσαρας καλλινίκους Μάρτυρας, οὓς προείπομεν. Κατευωδώθη δὲ εἰς τὴν νῆσον τὴν καλουμένην Λιπάραν.
Καὶ οἱ μὲν καλλίνικοι τέσσαρες Μάρτυρες (ὡς θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου Κύριε! καὶ τίς λόγος ἐξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων σου;) οἱ τέσσαρες, λέγω, Μάρτυρες ἐσυντρόφευσαν τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Βαρθολομαῖον, παραστεκόμενοι εἰς αὐτὸν ὡσὰν εἰς βασιλέα, ἕως ὁποῦ ἐπῆγεν ὁ Ἀπόστολος εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ὅπου αὐτὸς ἠθέλησεν. Ἔπειτα ἐγύρισαν καὶ ἐπῆγεν ὁ καθεὶς ἀπὸ αὐτούς, ὅπου ηὐδόκησεν ἡ τοῦ Θεοῦ Πρόνοια. Ὁ μὲν γὰρ Μάρτυς Παπιανός, εὐγῆκεν εἰς τὴν Ἅμιλαν πόλιν τῆς Σικελίας. Ὁ δὲ Μάρτυς Λουκιανός, εὐγῆκεν εἰς τὴν Μεσσήνην τῆς αὐτῆς Σικελίας. Ὁ δὲ Γρηγόριος, εὐγῆκεν εἰς τὴν Κολίμην, ἥτις εἶναι πόλις τῆς ἐν τῇ Ἰταλίᾳ Καλαβρίας. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἀκάκιος, εὐγῆκεν εἰς πόλιν καλουμένην Ἀσκάλους. Τότε λοιπὸν ἐφανέρωσε τὸν ἑαυτόν του ὁ θεῖος Ἀπόστολος διὰ θείας ἀποκαλυψεως, εἰς τὸν Ἐπίσκοπον τῆς νήσου Λιπάρας, Ἀγάθωνα ὀνομαζομενον, ὁ ὁποῖος παρευθὺς ἐσπούδασε καὶ ἐκατέβη εἰς τὸν αἰγιαλόν. Βλέπωντας δὲ τὸ μέγα καὶ φρικτὸν τεράστιον, τὸ σεντοῦκι, λέγω, ὁποῦ εἶχε τὸ ἀποστολικὸν λείψανον, ἐγέμωσεν ἀπὸ ἀπορίαν καὶ θάμβος, καὶ ταῦτα μετὰ θαύματος ἀνεβόησε. Πόθεν σοι ὦ νῆσος Λιπάρα; Πόθεν σοι ὁ πολὺς οὗτος πλοῦτος καὶ θησαυρὸς ἠκολούθησεν; Ὄντως καθ’ ὑπερβολὴν ἐμεγαλύνθης! Ὄντως πολλὰ ἐδοξάσθης! Λοιπὸν χόρευσον, λοιπὸν σκίρτησον, καὶ ὑπόδεξαι μὲ τὰς ἐδικάς σου χεῖρας τὸν θησαυρόν, καὶ βόησον πρὸς αὐτόν. Καλῶς ἦλθες, καλῶς ἦλθες ὁ Ἀπόστολος τοῦ Κυρίου. Ταῦτα καὶ ἄλλα πολλὰ ὁ Ἐπίσκοπος εἰπών, καὶ ἐγκωμιάσας, τόσον τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον, ὅσον καὶ τὴν νῆσον τῆς Λιπάρας, κατέπαυσε τὸν λόγον.
Ἐπειδὴ δὲ ἔπρεπε νὰ ἀποκατασταθῇ τὸ ἱερὸν σεντοῦκι τοῦ Ἀποστόλου εἰς τόπον ἔνδοξον, εἰς τὸν ὁποῖον ἔμελλε μετὰ ταῦτα νὰ κτισθῇ καὶ Ναὸς εἰς δόξαν τοῦ πανευφήμου Ἀποστόλου· διὰ τοῦτο, πολλοὶ μὲν ἐτράβιζαν εἰς ἕνα καὶ ἄλλον τόπον τὴν τιμίαν ἐκείνην καὶ παμμεγέθη λάρνακα, (ἤτοι τὸ σεντοῦκι) αὐτὴ ὅμως δὲν ἐκινεῖτο τελείως ἀπὸ τὸν τόπον της, οὔτε ὑπήκουεν εἰς αὐτούς, ἕως ὁποῦ ὁ μακάριος Ἀγάθων κατὰ θείαν ἀποκάλυψιν, ἔδεσεν αὐτὴν μὲ σχοινία εἰς δύω δαμάλεις, καὶ ἐτράβιξεν αὐτὴν διὰ τῶν δαμάλεων εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, ὅπου ἦτον τοῦ Ἀποστόλου θέλημα. Κοντὰ δὲ εἰς τὰ ἄλλα θαύματα, ὁποῦ ἐνεργήθησαν ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου, προσετέθη καὶ ἄλλο μεγαλώτατον, τὸ ὁποῖον φαίνεται ἴσως καὶ ἄπιστον εἰς τοὺς ἀπείρους τῶν τοῦ Θεοῦ θαυμάτων. Νησάκι μικρόν, Πυρχάνος (ἢ Βουλκάνος) ὀνομαζόμενον, εἶναι κοντὰ εἰς τὴν νῆσον τῆς Λιπάρας, τὸ ὁποῖον ἔχει μίαν βρύσιν ἀναβράζουσαν θερμὸν νερὸν νύκτα καὶ ἡμέραν, διὰ τὴν ὁποίαν ἔβλαπτε τὴν Λιπάραν, ἐπειδὴ καὶ ἦτον πολλὰ κοντὰ εἰς αὐτήν. Τὸ νησίδιον λοιπὸν τοῦτο κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐτραβίζετο ὑπὸ τῶν δαμάλεων ἡ θήκη τοῦ Ἀποστόλου, ἐτραβίχθη ὑπὸ τῆς θείας Δυνάμεως μακρὰν ἀπὸ τὴν Λιπάραν ἑπτὰ στάδια, ἤτοι ἓν μίλιον σχεδόν, καὶ οὕτω φαίνεται τραβιγμένον ἕως τὴν σήμερον. Ὅθεν μήτε τὴν Λιπάραν βλάπτει εἰς τὸ ἑξῆς, καὶ τὴν δύναμιν καὶ χάριν ἀνακηρύττει πάντοτε τοῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου. Ὢ παραδόξων θαυμάτων! ὢ ὑπερφυσικῶν τερατουργημάτων! ποῦ ἠκούσθησαν τοιαῦτα θαυμάσια εἰς ὅλην τὴν ὑφήλιον;
Ὅταν δὲ ὁ Ἐπίσκοπος Ἀγάθων ἔκτισε Ναὸν ὡραιότατον εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Ἀποστόλου, τότε ἀπεθησαύρισεν εἰς αὐτὸν τὸ σεβάσμιον καὶ ἀποστολικὸν λείφανον, μαζὶ μὲ τὴν πετρίνην λάρνακα. Ὅσα δὲ θαύματα ἐγίνοντο καθ’ ἡμέραν ἐκεῖ, τίς ἠμπορεῖ νὰ τὰ διηγηθῇ; Ἀφ’ οὗ δὲ ἐπέρασαν πάμπολλοι χρόνοι, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Θεοφίλου τοῦ Εἰκονομάχου, ἐν ἔτει 829, ἐπάρθη ἀπὸ τοὺς Ἀγαρηνοὺς τὸ κάστρον ἐκεῖνο, εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκετο τὸ λείψανον τοῦ Ἀποστόλου, διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν ἐγκατοίκων, τότε καὶ ὅλον τὸ νησίον τῆς Λιπάρας ἔμεινεν ἔρημον καὶ ἀκατοίκητον. Ὅθεν ὁ ἄρχων τῆς πόλεως Βενένδου, μαθὼν τὰ θαύματα ὁποῦ ἐγίνοντο παρὰ τοῦ ἀποστολικοῦ λειψάνου, ἐκινήθη μὲ μίαν ζέουσαν πίστιν, ὁποῦ εἶχε πρὸς τὸν τοῦ Κυρίου Ἀπόστολον. Καὶ προσκαλέσας μερικοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὴν πόλιν τὴν καλουμένην τῶν Ἀμαλφηνῶν, ἐπαρακάλεσεν αὐτοὺς νὰ ὑπάγουν νὰ φέρουν εἰς αὐτὸν τὸν πολύτιμον θησαυρὸν τοῦ ἀποστολικοῦ λειψάνου, τὸ ὁποῖον καὶ ἔγινεν. Ὅθεν ὁ ῥηθεὶς ἄρχων τῆς Βενένδου ἀπὸ μακρὸν διάστημα τῆς θαλάσσης, εὐγῆκεν εἰς τὸ νὰ προϋπαντήσῃ τὸν τοῦ Κυρίου Ἀπόστολον, ἔχων μαζί του καὶ τὸν Ἐπίσκοπον τῆς πόλεως, καὶ ἄλλους πολλοὺς κληρικοὺς καὶ λαϊκούς. Φέρωντας δὲ μετὰ πολλῆς τιμῆς καὶ εὐλαβείας τὸ ἅγιον λείψανον εἰς τὴν πόλιν, ἀπέθετο αὐτὸ εἰς ἕνα τόπον σεβασμιώτατον, ὅπου εὑρισκόμενον, ἐνεργεῖ καθ’ ἑκάστην διαφόρους ἰατρείας καὶ θαύματα τοῖς μετὰ πίστεως αὐτῷ προστρέχουσιν, εἰς δόξαν τοῦ ὑπεραγάθου Θεοῦ […]
Αγίου Επιφανίου
«Οι Απόστολοι Βαρθολομαίος και Τίτος»
