Η δωρεά του αυτεξουσίου
Και τότε ο Θεός τοποθέτησε τον άνθρωπο στον Παράδεισο (όποιος κι αν ήταν αυτός ο Παράδεισος), αφού πρώτα τον τίμησε με το αυτεξούσιο, έτσι ώστε η αγαθότητα να ανήκει σε αυτόν που το επιλέγει, όπως ανήκει σε Αυτόν που χάρισε τα σπέρματα της αγαθότητας. Και δίνει λοιπόν στον άνθρωπο έναν νόμο σαν υλικό, για να εξασκεί την αυτεξούσια ελευθερία του. Ο νόμος λοιπόν αυτός ήταν η εντολή από ποια φυτά έπρεπε να φάει και ποια δεν έπρεπε να αγγίξει.
Το δέντρο της γνώσης
Στα τελευταία ανήκε και το δέντρο της γνώσης που δεν φυτεύτηκε φυσικά απ’ την αρχή για κακό σκοπό ούτε και απαγορεύθηκε από τον Θεό με φθόνο (κι ας μην λένε τέτοια πράγματα οι γλώσσες των εχθρών του Θεού μιμούμενοι το φίδι!), αλλά ήταν καλό αυτό το δέντρο εάν δοκίμαζε κανείς τον καρπό του στον κατάλληλο καιρό, γιατί -κατά τη γνώμη μου- το φυτό αυτό ήταν η θέα του Θεού.
Αυτήν είναι ασφαλές να την πλησιάσουν μόνο όσοι έχουν προοδεύσει στη συνήθεια του αγαθού. Δεν είναι όμως καλό για όσους είναι ακόμη πιο αγύμναστοι και πιο λαίμαργοι ως προς τις ορμές τους, όπως ακριβώς και το κανονικό φαγητό δεν ωφελεί όσους είναι ακόμη ευαίσθητοι και χρειάζονται γάλα. Εξαιτίας όμως του φθόνου του διαβόλου και με την παρακίνηση της γυναίκας, η οποία επειδή ήταν πιο αδύναμη υπέκυψε, ξέχασε την εντολή που του είχε δοθεί και νικήθηκε από την προσωρινή ηδονή κι έτσι και απ’ τον παράδεισο και απ’ τον Θεό εξαιτίας της κακίας εξορίζεται και ντύνεται τους δερμάτινους χιτώνες· δηλαδή η σάρκα αγριεύει, γίνεται θνητή και εχθρική. Το πρώτο αποτέλεσμα είναι να αντιληφθεί την ντροπή του και να κρυφτεί απ’ τον Θεό. Μα ακόμη κι ο θάνατός του αποβαίνει ευεργετικός ως μια παύση της αμαρτίας, για να μην αποβεί το κακό αθάνατο. Έτσι η τιμωρία αποβαίνει σε φιλανθρωπία, γιατί εγώ μόνο έτσι μπορώ να πιστέψω ότι τιμωρεί ο Θεός.
Η διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου με τον Νόμο
Αφού πρώτα παιδεύθηκε πολύ εξαιτίας των πολλών αμαρτημάτων του, απ’ όπου και φύτρωσε η ρίζα της κακίας, με πολλές αφορμές και σε διάφορες εποχές διαπαιδαγωγήθηκε με τον λόγο, τον νόμο, τους προφήτες, τις ευεργεσίες, τις απειλές, τις πληγές, τις πλημμύρες, τις πυρκαγιές, τους πολέμους, τις νίκες, τις ήττες, τα σημάδια στον ουρανό, στον αέρα, στη γη, στη θάλασσα, με τις απρόσμενες μεταβολές ανδρών, πόλεων και εθνών. Μέσα από την παιδαγωγία αυτή, ο στόχος ήταν να ξετριφτεί η κακία από τη φύση μας.
Η σάρκωση του Θεού ως το φάρμακο κατά της αμαρτίας
Εν τέλει όμως φάνηκε ότι χρειαζόταν ισχυρότερο φάρμακο λόγω των χειρότερων ασθενειών· και επειδή ο άνθρωπος χρειαζόταν μεγαλύτερη βοήθεια, τέτοια και του δόθηκε. Αυτή ήταν ο ίδιος ο Λόγος του Θεού. Έτσι, ο προαιώνιος, ο αόρατος, που δεν μπορεί πουθενά να περιοριστεί, που είναι ασώματος, η Αρχή που προήλθε απ’ την Αρχή, το Φως που προήλθε απ’ το Φως, η πηγή της Ζωής και της Αθανασίας, το υπόδειγμα του Αρχετύπου, η αμετάβλητη Σφραγίδα, η απαράλλακτη Εικόνα, ο Όρος και ο Λόγος του Πατρός χωράει μέσα στο κατ’ εικόνα πλάσμα του και ενδύεται σάρκα χάριν της σάρκας μου και ψυχή χάριν της ψυχής μου, ώστε γενόμενος όμοιος με το πλάσμα του να το καθαρίσει εντελώς. Και γίνεται στα πάντα -εκτός από την αμαρτία- άνθρωπος. Και αφού κυοφορείται από την Παρθένο, της οποίας η ψυχή και η σάρκα είχαν προηγουμένως καθαρθεί με το Άγιο Πνεύμα (γιατί έπρεπε βέβαια να τιμηθεί η γέννηση, αλλά και να εκτιμηθεί η παρθενία) και παραμένοντας Θεός μετά την πρόσληψη της ανθρώπινης αυτής φύσης, ένωσε σε ένα αυτά που πριν ήταν αντίθετα: την ανθρώπινη φύση με τη θεία.
Η εξορία των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο – Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος
Επιλογή αποσπασμάτων (από τον λόγο ΜΕ’) – Απόδοση στη Νεοελληνική: Απαρχή
